باسلام خدمت دوستان یه خبر خوب و جالب دیدم گفتم به اشتراک بذارم
ارمنستان مسجد فیروزه ای را برای 99 سال به ایران هدیه کرد. این تصمیم در جلسه نوبتی دولت ارمنستان اتخاذ شد. موافقت نامه مربوطه در سفارت ایران در امنستان به امضا خواهد رسید. بر طبق قرارداد مصوبه دولت ارمنستان، مسجد فیروزه ای و قطعه زمین مجاور آن دارایی جمهوری ارمنستان اعلام شده است. این بنا در فهرست دولتی یادبودهای غیرمنقول تاریخی و فرهنگی به ثبت رسیده است که نباید به بیگانگان تعلق داشته باشد.
این مسجد در فاصله سالهای 1907 تا 1910 میلادی برابر با 1325 تا 1328 هجری قمری بازسازی شده و برخی بخشهای آن تعمیر شده است لیکن با حاکم شدن نظام کمونیستی و رویکرد دین ستیزانه آن، مسجد مذکور نیز مورد بی مهری واقع شده و در نتیجه برخی از بخشهای آن به مرور زمان تخریب شدهاند. این عامل در کنار سیاستهای جدید دولتهای کمونیستی شوروی در خصوص اجرای طرحهای عمرانی و شهری همچون طرح جامع شهر ایروان و احداث خیابانهای جدید مخصوصاً در کنار ضلع شمال غربی مسجد ( که در حال حاضر ورودی اصلی آن است) موجب تخریب کامل قسمتی از مسجد شده است به طوری که تنها راه ورودی از بین رفته و تبدیل به دهلیز تنگ و باریکی شده قابل ذکر است، طی سالهای 40-1921 میلادی و در اوج مبارزات ضد مذهبی حکومت شوروی سابق، بسیاری از کلیساها، مساجد و بناهای مذهبی و تاریخی تخریب شدند و به جای آنان بناهایی از قبیل تئاتر، سینما و… ساخته شد لیکن خوشبختانه مسجد کبود ایروان با تدابیر مقامات هنردوست و دوراندیش از گزند تخریبهای بیرویه مصون ماند و آنها توانستند با تبدیل حجرههای همجوار مسجد به موزه آنان را از گزند آسیب در امان نگه دارند و بدین نحو که طی سال 1930 میلادی همزمان با صدور حکم تخریب مسجد با تلاش فراوان روشنفکران، شعرا و نویسندگان شهیر ارمنی مانند: «یقیشه چارِنتس»، «گقام ساریان» و دیگران جهت جلوگیری از اجرای حکم پیشنهاد ایجاد «موزه تاریخ ایروان» در محل مسجد را ارائه کردند که خوشبختانه مورد قبول واقع شد و بدین ترتیب از تخریب و نابودی مسجد جلوگیری به عمل آمد.
به گفته آسمیک پاگوسیان وزیر فرهنگ ارمنستان ، ساختمان مسجد فیروزه ای به عنوان مرکز فرهنگی توسط ایران مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اما هدیه مسجد در واقع یک اقدام سمبولیک حسن نیت ارمنستان است. مسجد طی چند دهه اخیر یکی از مراکز اصلی فرهنگی مسلمانان ساکن در ارمنستان بوده و اغلب برنامه های فرهنگی ارمنستان — ایران در آنجا برگزار می شوند. مرکز مطالعه زبان فارسی، کتابخانه و قرائت خانه در آنجا فعال است- یعنی این عمارت نوعی مجموعه فرهنگی است.
دطی سالهای 1996-1993 میلادی مسجد فیروزه ای به ابتکار و تحت حمایت مالی ایران، تعمیر و بازسازی شد. این مسجد شیعیان است اما به گفته متخصان از عناصر معماری ارمنی نیز برخوردار است.
پس از تعمیر، مسجد به عنوان مرکز معنوی — فرهنگی انجمن ایرانی مورد استفاده قرار گرفت که در آنجا نیز برنامه های مذهبی برگزار می شود.
گارنیک آساتریان رئیس کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ارمنستان در این خصوص گفت: در مسجد شیعیان مراسمی در روزهای عزاداری مسلمانان و جشن های اسلامی برگزار می شود. نمایندگان روحانیت ایران در این مراسم شرکت می کنند. نماینده دائمی روحانیت در رایزنی فرهنگی وابسته به سفارت جمهوری اسلامی ایران حضور دارد. در آنجا نیز مراسمی برگزار می شود.
دانشجویان ایرانی اکثریت مومنانی را تشکیل می دهند که به مسجد فیروزه ای می روند. برای آنها، این مسجد مثل وطن کوچکی است که در آنجا می توانند نماز بخوانند و در جشن های ملی شرکت کنند و از کتابخانه استفاده کنند. در این مسجد سه محراب رو به مکه وجود دارد و یکی از آنها در سالن زنان قرار دارد.
گردشگران نیز با علاقه زیاد از این مسجد دیدن می کنند. برای خیلی ها دیدن مسجد مسلمانان در مرکز پایتخت ارمنستان یک چیز غیر منتظره است.
شایان ذکر است که در ایران، یادبودهای معماری ارمنی و فرهنگی تحت حفاظت دولت قرار دارند و از آنها مواظبت می شود و تعمیر می شوند و انتقال حق استفاده از مسجد به مدت 99 سال به ایران را می توان به عنوان نوعی اقدام جوابیه دوستانه تلقی نمود. ارمنستان و ایران از مناسبات حسن همجواری برخوردارند و این دو کشور همیشه از عهده حل و فصل مسائل کلیدی — سیاسی و اقتصادی و فرهنگی — برمی آیند.
مسجد فیروزه ای در سال 1766 میلادی به فرمان حسینعلی خان قاجار ساخته شد. این زمانی بود که خانشین ایروان در ترکیب پارس قرار داشت.
در زمان حکومت اتحاد شوروی، مسجد فیروزه ای بسته شد و در سال 1931 میلادی موزه تاریخ و طبیعت ارمنستان در آنجا باز شد و بعد موزه به عنوان رصد خانه تجدید تجهیز شد. مطابق با افسانه ای در زمان جنگ، علت نجات یافتن مسجد آن بود که انبار مهمات شده بود و نظامیان مثل چشم خود از آن مواظت می کردند.
مسجد کبود تنها یادگار معماری باقی مانده از سده دوازدهم هجری قمری ایران در ارمنستان می باشد و مجموعهای زیبا و آکنده از هنر آن دوران شمار میرود که در مهمترین خیابان شهر ایروان «ماشتوتس» قرار گرفته است که همچنان و به مرور بر اهمیت و ارزش مادی و معنوی آن افزوده میشود.
در موزه «ماتناداران» که از مراکز مهم علمی ـ تحقیقاتی ارمنستان بوده و حاوی مخزن کتب دستنویس است، صفحاتی چند در مورد مسجد کبود وجود دارد که مبین قدمت و اهمیت آن است. همچنین کتب تاریخی مصور ایروان حاوی تصاویر متعددی از مسجد مذکور و سایر مساجد این شهرهستند که بیانگر همزیستی مسالمتآمیز ارامنه و مسلمانان و جاری بودن شور و نشاط فرهنگی و دینی در بین آنها است. بر اساس مدارک موجود در موزهها و اسناد ملی ارمنستان، طی قرون متمادی در شهر ایروان حدود هفت و یا هشت مسجد و تعداد دیگری نیز بناهای اسلامی و مذهبی توسط مسلمانان احداث شده است که اکثر آنها به دلیل شرایط ناشی از تغییر و تحولات سیاسی و نظامهای حاکم مورد بیتوجهی و یا تخریب کامل قرار گرفتهاند.
در مسجد سه محراب وجود دارد که بیانگر حضور پیروان مذاهب مختلف در شهر و نیایش مسالمت آمیز آنها بر اساس آئین خود دارد.کتیبههای سنگی مسجد از اصفهان آورده شده و به زیبایی بر روی آنان خطاطی شده است. شیوه معماری مسجد صفوی – قاجاری است.
با تبدیل مسجد به موزه تاریخ ایروان، بخشهایی در شبستانهای متعدد مسجد دایر شد و نمونههایی نفیس از اموال مسجد، مسکوکات، قالیهای گوناگون، آثار هنری ایران، نسخههای خطی مزین به تذهیب و مینیاتور به معرض نمایش گذاشته شد و طی سالها کارکنان و خدمتگزاران موزه در پاسداری آثار تاریخی و نگهبانی از این مفاخر کوشیدند.
مشخصات ساختمان مسجد کبود ایروان
مسجد کبود ایروان از نمونههای با ارزش مساجد چهار ایوانی است به ابعاد 5/66 در 97 متر و طبق کتیبههای موجود مسجد جامع بوده و در عین حال به عنوان مدرسه نیز از آن استفاده میشده است. مسجد دارای 28 حجره است که در هر طرف حیاط مسجد 14 حجره واقع شده است.
شبستان و صحن اصلی مسجد با ابعاد 54 در 18 متر با گنبد بزرگ و متناسب آن که دارای کاشیای بسیار زیبا به رنگ فیروزه ای است که در محور طولی و در ضلع جنوبی محوطه قرار گرفته و حاوی پنجره ای مشبک و شیشههای رنگین است. در ورودی مجلل شامل سر در زیبا است که با کاشی کاری های معرق ونقوش اسلیمی تزیین گردیده است. در دو طرف گنبد خانه (شبستان اصلی) شبستانهای شرقی و غربی قرار گرفته اند که آنها نیز دارای محرابهای مرمرین می باشند.